822 Volkshuisvesting

Doelstelling

Een betaalbare, voldoende beschikbare en kwalitatief goede woningvoorraad in Apeldoorn.

Wat hebben we bereikt?

Het herstel van de woningmarkt is ook in 2016 doorgegaan. Daarnaast is de Apeldoornse bevolking gegroeid, vooral doordat er meer mensen in onze gemeente kwamen wonen dan er vertrokken. In 2016 is de bouw van 476 woningen begonnen. Er zijn 435 woningen bij de woningvoorraad gekomen. Daarbij waren 250 nieuwbouwwoningen.
De jaarrapportage van de Apeldoornse woningmarktmonitor over 2016 geeft een uitgebreid overzicht van de ontwikkeling van de woningmarkt en de woningvoorraad. Die rapportage komt in het voorjaar van 2017 uit.

Wat hebben we gedaan?

Huisvesting voor kwetsbare huishoudens
We hebben met de vijf grootste woningcorporaties in Apeldoorn en hun huurdersbelangenorganisaties prestatieafspraken gemaakt voor 2017. De afspraken gaan over Apeldoornse huishoudens die zijn aangewezen op sociale huurwoningen. Voor hen moeten er genoeg woningen zijn, die betaalbaar en duurzaam zijn en waar je prettig in kunt leven.

Bestaande bouw

• We hebben een debat georganiseerd over verduurzaming in de woningbouw. Er waren 124 bezoekers.
• We hebben de bestaande stimuleringsleningen voor wonen bekeken. We gaan ze aanpassen om er nog beter voor te kunnen zorgen dat de bestaande woningvoorraad geschikt is voor de toekomst.
• We hebben tot eind juni nog 55 startersleningen gegeven. Daarna hebben we de starterslening gestopt.
• We hebben gewerkt aan de voorbereiding van een blijverslening Dat is een lening die mensen helpt hun eigen woning aan te passen om er zo langer te kunnen blijven wonen als ze ouder worden.
• We hebben VvE Lindenhove geld gegeven voor de pilot van een grote renovatie van de energievoorziening.

Nieuwbouw

• We hebben nieuwe initiatieven voor bouwplannen beoordeeld en meegewerkt aan woningbouwplannen die we kansrijk vinden.
• We hebben informatie over de woningmarkt gegeven via de Apeldoornse woningmarktmonitor.
• We hebben met andere gemeenten in de regio Stedendriehoek en de provincie geregeld voor hoeveel woningen er nieuwbouwplannen in Apeldoorn mogen zijn in de periode 2015-2024.
• We hebben onderzoek laten doen naar de woningbehoefte op korte termijn. We kunnen er rekening mee houden dat er in de periode 2016 tot en met 2018 vraag is naar 600 meer woningen dan we hadden gedacht. We kiezen in het eerste kwartaal van 2017 welke nieuwe woningbouwinitiatieven het beste bij die vraag passen. Daarvoor hebben we in 2016 de regels vastgesteld.

Wat hebben we niet gedaan?

We hebben nog geen besluiten genomen over een aantal taken van de Woonagenda. We hebben die besluiten in 2016 wel voorbereid. Het gaat om:

• de blijverslening;
• aanpassing van de stimuleringsregeling collectieve investeringen wonen;
• een nieuw convenant met de Woonadviescommissie (vroeger VAC Apeldoorn);
• kansen voor woningbouw in het landelijk gebied en de dorpen.

We maken deze taken in 2017 af.

Topindicatoren

Trendanalyse

De jaarrapportage woningmarktmonitor geeft een beeld van de ontwikkelingen. Die rapportage komt in het voorjaar van 2017 uit. In het algemeen zien we dat het herstel van de woningmarkt in 2016 is doorgegaan. Onderzoeken laten zien dat dit de komende jaren waarschijnlijk zo zal blijven.

310,311 Handel en ambacht - openluchtrecreatie

Doelstelling

Een veelzijdige economische structuur van Apeldoorn.

Wat hebben we bereikt?

We zien dat het in Apeldoorn - net als in heel Nederland - weer beter gaat met de economie. Er is steeds meer belangstelling van bedrijven om zich in Apeldoorn te vestigen. Bedrijven investeren ook weer meer. We verwachten dat deze ontwikkeling ook in 2017 doorgaat. Wij doen onze best om de Apeldoornse economie nog verder te laren groeien. In 2016 hebben we het volgende bereikt.

• MKB-Nederland heeft Apeldoorn gekozen tot meest MKB-vriendelijke stad van Nederland.
• Het Glazen Huis staat in 2017 in Apeldoorn voor de actie Serious Request. Dat zorgt voor een grote verbetering van het imago van onze stad. Het zorgt ook voor extra bestedingen van bezoekers. Net als bij de Big Start van de Giro verwachten we extra bestedingen van € 2,5 miljoen.
• We hebben een binnenstadfonds opgericht voor de binnenstad. U heeft daarvoor de reclamebelasting ingevoerd. De opbrengst van die belasting komt in het fonds. Ondernemers werken nu op een meer professionele manier met elkaar samen in een stichting. Ze betalen acties in de binnenstad vanuit het binnenstadfonds. Zij hebben ook een nieuwe centrummanager aangesteld.
• We hebben de toeristenbelasting verhoogd. De sector is daar erg blij mee. De vrijetijdssector krijgt de extra opbrengst. De ondernemers uit die sector beslissen zelf mee over de besteding van het extra geld.
• We hebben de stichting Apeldoorn Marketing opgericht. Apeldoorn Promotie is daar een onderdeel van. De stichting is op 1 januari 2017 begonnen met haar werk. Apeldoorn Marketing verzorgt de marketing van Apeldoorn als stad voor bewoners, bedrijven en bezoekers.
• We hebben het programma Welkom in Apeldoorn vastgesteld. Samen met onze partners op de Veluwe hebben we de Veluwe Agenda gemaakt. Met beide programma's willen we vernieuwing en groei van de toeristische sector bereiken.
• Het Nederlandse publiek heeft de Veluwe gekozen tot een van de mooiste natuurgebieden van Nederland.
• We hebben 3,3 ha bedrijventerrein verkocht, onder andere voor de vestiging van Wasco op de Ecofactorij.

Wat hebben we gedaan?

Speerpuntsectoren
We hebben de platforms in de topsectoren Maakindustrie, Zorg, ICT en Toerisme actief geholpen. De platforms zelf werken eraan om steeds professioneler te worden. Wat hebben we onder andere gedaan?

• We hebben samen met het platform Apeldoorn IT een congres georganiseerd voor alle ICT-bedrijven en ICT’ers in Apeldoorn. Daar kwamen meer dan 300 ICT’ers op af.
• We hebben samen met de topsectoren IT en Zorg een bijeenkomst georganiseerd over IT- toepassingen in de zorg.

Verder heeft Apeldoorn Stagestad een praktijkbureau opgericht. Daardoor is dit platform professioneler geworden. Het platform heeft ook een nieuwe website: www.apeldoornstagestad.nl. Verder is het platform begonnen met het Apeldoorn Talent Program. Daar doen ruim 40 gemotiveerde stagiairs aan mee. Een aantal bedrijven heeft zich in 2016 aangesloten bij Apeldoorn Stagestad.

Cleantech
We hebben de Cleantech Regio geholpen, onder meer door:

• het opstellen van de cleantech-agenda Apeldoorn;
• de organisatie van Climate-KIC; dat is een Europese samenwerking voor de ontwikkeling van nieuwe concepten; aan Climate-KIC doen bedrijven, bewoners en onderwijsinstellingen mee.

Vrijetijdssector

• We hebben in overleg met de vrijetijdssector het programma Welkom in Apeldoorn gemaakt. U heeft dat in 2016 vastgesteld. We hebben ook samen met de sector een ‘marsroute’ opgesteld voor de projecten in het programma. Sommige projecten voeren wij zelf uit, andere doet de sector.
• U heeft in oktober besloten de toeristenbelasting stap voor stap te verhogen. Daarmee kunnen we ondernemers in de vrijetijdssector helpen sterker te worden. De vrijetijdssector krijgt de extra opbrengst. De ondernemers uit die sector beslissen zelf mee over de besteding van het extra geld dat de komende jaren door de belastingverhoging binnenkomt.

Innovatie
We hebben subsidie gegeven aan de initiatieven Area 055 en Planet Freshness. We hebben er ook aan meegeholpen dat het kenniscentrum Centre of Excellence for new media technologies verder kon groeien.

Vestigingsklimaat
We hebben acties uitgevoerd binnen de 5 onderdelen van de Uitvoeringsagenda Kantorenmarkt Apeldoorn, die u heeft vastgesteld. Een van die acties was mogelijkheden bieden om leegstaande kantoren te verbouwen tot kleine appartementen. Daardoor is het brutovloeroppervlak (bvo) aan leegstaande kantoren ongeveer 25.000 m² minder geworden.
We hebben in totaal 3,3 ha bedrijfskavels verkocht. Ook aan verschillende nieuwe bedrijven die zich in Apeldoorn hebben gevestigd. Een van die bedrijven is Wasco, een groothandel op het gebied van verwarming, sanitair en onderdelen.

Acquisitie van bedrijven

• We hebben extra ons best gedaan voor acquisitie van bedrijven. We hebben bestaande en nieuwe bedrijven geholpen bij hun zoektocht naar passende huisvesting.
• We hebben onder meer via Ondernemen055 en social media laten zien wat Apeldoorn op economisch vlak te bieden heeft.

Netwerken

• We hebben meegedaan aan samenwerkingsprojecten en themagerichte netwerken. Zo hebben we onder meer geholpen aan de totstandkoming van de stichting Centrummanagement Apeldoorn en de groei van Apeldoorn Stagestad.
• We werken met nieuw enthousiasme samen met BKA en VNO-NCW. We zijn met elkaar begonnen aan het maken van de Economische Agenda. U krijgt die agenda in 2017 van ons.

Wat hebben we niet gedaan?

We hebben u nog niet het uitvoeringsprogramma De Ondernemende Stad aangeboden. U heeft dat programma in 2016 wel in de PMA besproken tijdens een workshop. We hebben in 2016 gewerkt aan de inhoud van het programma. We voegen een aantal delen van de uitvoeringsagenda van het programma toe aan de economische agenda die we met het bedrijfsleven opstellen. Die agenda krijgt u in 2017 te zien.

Topindicatoren

Trendanalyse

810 Ruimtelijke ontwikkeling

De ‘andere overheid’ wil in de ruimtelijke ontwikkeling voortdurend de balans te zoeken tussen rechtszekerheid, ruimte geven en inspireren. We inspireren door onze bewoners, bedrijven en bezoekers vanaf het begin uit te nodigen een bijdrage te leveren aan de ruimtelijke kwaliteit van Apeldoorn. We bieden duidelijkheid door vooraf de kaders en speelruimte voor ruimtelijke ontwikkelingen helder te maken. De implementatie van de Omgevingswet zien we als fundamentele verandering in denken en handelen. We behandelen ruimtelijke initiatieven integraal: lokale regelgeving dringen we fors terug en tegenstrijdigheden lossen we op. We starten met een pilot omgevingsplan binnenstad om te anticiperen op de omgevingswet.
Daarnaast blijven we ons gebieds-, wijk- en dorpsgericht focussen op verschillende vernieuwingsopgaven in Apeldoorn: de ruimtelijke dynamo’s uit de structuurvisie én de bestaande stad en dorpen. Hierbij vraagt de binnenstad extra inspanning.

Doelstelling

• Actieve inzet op de ruimtelijke dynamo’s en opwaardering van de bestaande stad;
• De binnenstad: van een 6,5 naar een 8.
• Een uitnodigende ruimtelijke kwaliteit.

Wat hebben we bereikt?

Welstandsnota
We hebben in het najaar een besluit genomen over de nieuwe welstandsnota. Daarna volgde de inspraakprocedure. In december hebben wij u de nieuwe nota aangeboden voor consultatie. Daarbij bleek dat er vanuit uw raad brede steun is voor de koers die we gaan volgen. U krijgt in 2017 de definitieve versie van de nota om daar een besluit over te nemen.

Wat is nieuw? Iemand die een (ver)bouwplan heeft, kan straks via de website in heldere stappen zien wat hij moet doen om ervoor te zorgen dat de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit akkoord gaat met het plan. Hij ziet welk beleid geldt voor het bouwwerk zonder dat hij een dikke nota hoeft te bestuderen. Er gelden minder regels voor welstand. Op de website staan ook de Kookboeken die inwoners inspireren om meer te doen voor de ruimtelijke kwaliteit van hun leefomgeving dan minimaal nodig is. Zo kunnen zij zelf meewerken aan een prettige leefomgeving.

Wat hebben we gedaan?

Welstandsnota
We hebben een nieuwe welstandsnota gemaakt. Daarbij hebben mensen en instanties ons geholpen  die met welstandsbeleid te maken hebben. Dat zijn onder andere initiatiefnemers, ontwikkelaars, ondernemers, architecten, de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit en het Overleg Wonen Apeldoorn (OWA). Hiervoor hebben onder meer een aantal interviews gehouden en daarvan een film gemaakt. Die hebben we u in maart 2016 laten zien. We hebben u toen ook het begin van een digitale welstandsnota laten zien. In het najaar was de inspraakprocedure. We hebben toen ook een inspraakavond voor belangstellenden georganiseerd. In december hebben wij met u gesproken over de nieuwe nota en de digitale versie daarvan.

Ruimtelijke Initiatieven
We hebben in 2016 aan veel bestemmingsplannen gewerkt. Midden 2016 waren we bezig met:

• 13 standaardaanpassingen van grote en kleine (deel)gebieden (volgens de werkwijze 'RO in Apeldoorn, Samen voor Kwaliteit');
• 15 herstelplannen
• 60 particuliere initiatieven
• 36 bestemmingsplanwijzigingen in projecten.

Dit zijn geen (absolute) totalen over heel 2016. De aantallen dossiers waar we op een willekeurig moment aan werken, verschilt sterk gedurende het jaar.

De meest opvallende dossiers waaraan we werkten zijn:

• het bestemmingsplan voor gebouw Westpoint;
• het bestemmingsplan voor de Nieuwe Zweep te Klarenbeek;
• het bestemmingsplan voor het terrein van AGOVV;
• het bestemmingsplan voor Beemte-Noord;
• het nieuwe bestemmingsplan voor attractiepark Julianatoren;
• aanpassing van het bestemmingsplan Beekbergen-Loenen;
• het ontwikkelplan voor Paleis het Loo en het Paleispark;
• ontwikkelingen op de Voorwaarts (Hornbach);
• de discussie rond supermarkten in Apeldoorn;
• veel particuliere initiatieven in Wenum Wiesel.

We hebben in 2016 meer uren dan we hadden begroot, besteed aan:

• de sportcamus;
• de beoordeling van nieuwe initiatieven die niet passen binnen het bestemmingsplan;
• integrale advisering bij vergunningaanvragen die we op meer punten moeten beoordelen;

De wet is in 2014 veranderd. Daardoor kunnen we nu bouwaanvragen met een vergunning regelen, waarvoor eerder een bestemmingswijziging nodig was. De markt gebruikt die ruimere mogelijkheden, onder andere bij de verbouwing van kantoorpanden tot woonappartementen.

• mogelijke locaties voor huisvesting van statushouders.

Omgevingswet
We hebben een startnotitie gemaakt voor de implementatie van de Omgevingswet. We hebben u die eind 2016 aangeboden.  De wet heeft grote gevolgen voor de leefomgeving en de rol die wij als gemeente daarin hebben. Daarin moeten we evenwicht vinden tussen flexibiliteit om gewenste ontwikkelingen mogelijk te maken en rechtszekerheid voor onze inwoners, tussen loslaten en vastleggen.
Zoals het er nu uitziet, treedt de Omgevingswet in 2020 in werking. Wij moeten dan werken binnen de kaders van die wet. Dat vraagt veel voorbereiding. Daarom zijn we daar nu al mee begonnen.
Een van de dingen die we daarvoor doen is een 'bestemmingsplan met verbrede reikwijdte' voor de binnenstad opstellen. Zo kunnen we experimenteren met de Omgevingswet. We zijn in 2016 hiermee begonnen. We gaan in 2017 met betrokken inwoners, ondernemers en andere belanghebbenden praten over de uitgangspunten voor dit bestemmingsplan.

Nieuwe  ontwikkelingen

Binnenstad (programmaonderdelen 4.2 en 4.3 van de BROA)

We zien het aantal nieuwe activiteiten en initiatieven toenemen. Dat komt vooral omdat het beter gaat met de economie.

• We hebben de volgende plannen in behandeling genomen:
• plannen voor transformatie en renovatie (onder andere voor de vroegere Rabobank en Stadsbank);
• plannen voor nieuwbouw (onder andere voor het gebouw van het vroeger Centrum voor Werk en Inkomen);
• bouwplannen.
• We hebben de volgende projecten (bijna) kunnen afmaken:
  - de 2^e fase van de nieuwe inrichting van het voetgangersgebied in de Hoofdstraat;
  - de reconstructie van het kruispunt Vosselmanstraat/Wilhelmina Druckerstraat;
  - de nieuwe inrichting van Molenstaat Centrum;
  - de nieuwe inrichting van het zuidelijk deel van de Hoofdstaat.
• We hebben plannen voorbereid voor de aanleg van het Grifthof en het Markthof. Het Markthof wordt een groene oase rond de fietsenstalling aan de Marktstraat. We zijn eind 2016 begonnen om de fietsenstalling weer in historische staat te brengen.
• We hebben in 2016 per saldo € 3,2 miljoen uitgegeven vanuit:
• de Robuuste Investeringsimpuls;
• de Brede Doel Uitkering (BDU) van de provincie;
• het Europese Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO).

Kanaalzone (programmaonderdeel 14.1 van de BROA)

• Schatkamer van Zuid (Pilot Zuid)

We zijn we eind 2016 begonnen met de volgende fase van de Buiscar-locatie. Hier worden 16 woningen gebouwd.

• Ontwikkeling Remeha/kwekerij

Wij zijn het met de ontwikkelende partij eens geworden. We bereiden nu een wijziging van het kader voor. Er komen namelijk extra woningen bij, ook in het dure segment. We verwachten dat we de bouwrijpe grond eind 2019 aan de ontwikkelaar kunnen leveren.

• Vlijtsekade 1b

We praten met een ontwikkelende partij die de grond wil kopen.

• Zwitsal

We het gebiedsprofiel ‘Ruimte voor ontdekking’ en het bestemmingsplan Vlijtsepark vastgesteld voor deelcomplex Vlijtsepark/Zwitsal. We hebben de eerste fase uitgevoerd van het opknappen van de openbare ruimte. We hebben onder meer parkeervoorzieningen, verlichting en groen aangelegd. We hebben diverse gebouwen gerenoveerd om ze geschikt te maken voor verhuur en gebruik. Er is steeds meer belangstelling voor huur van de gebouwen en gebruik van de Zwitsal voor evenementen.

Wijkontwikkelingsplan Zevenhuizen (programmaonderdeel 15.1 van de BROA)

Woningbouwvereniging Ons Huis ontwikkelt 't Podium. Ze probeert dat samen te doen met particuliere ontwikkelaars. Wij helpen bij deze ontwikkeling. De kosten daarvan betalen we vanuit de BROA. Op dit moment ligt het tijdelijke winkelcentrum voor Anklaar in het plangebied van 't Podium. Als dat weg is, kunnen we met het laatste deel van 't Podium beginnen.

Wat hebben we niet gedaan?

Wijkontwikkelingsplan Zuid (programmaonderdeel 15.2 van de  BROA)

De uitvoering van de nieuwe inrichting van het Zuiderpark is vertraagd. Dat komt omdat er een nieuwe projectleider is gekomen. De vorige projectleider was namelijk voor lange tijd ziek. We geven het geld voor dit project daarom in 2017 uit in plaats van in 2016.

830 Bouwgrondexploitatie
Het Grondbedrijf faciliteert, ontwikkelt mede en ondersteunt de maatschappelijk gewenste ruimtelijke ontwikkelingen in Apeldoorn. Zij draagt bij aan het proces dat tot doel heeft het feitelijke gebruik van grond in overeenstemming met het maatschappelijk gewenste ruimtelijk gebruik te brengen. Het Grondbedrijf voert zowel een actieve regisserende rol alsmede een facilitaire ontwikkelrol en verleent deskundige financieel-economische begeleiding in projecten. Dit laatste met als doel een optimaal financieel resultaat te bereiken binnen elk project.
Hierbij wordt de balans gezocht wordt tussen het maatschappelijke rendement en het vergroten van het verdien- en weerstandsvermogen van het Grondbedrijf.

Doelstelling

Het mogelijk maken van bestuurlijke doelen voor de gemeente Apeldoorn door het uitvoeringsprogramma van het Grondbedrijf te realiseren en hierover tijdige en juiste verantwoording afleggen.

• Ontwikkeling van uitleggebieden: Zuidbroek en Groot Zonnehoeve waar het zwaartepunt van de woningbouwproductie ligt
• Stedelijke vernieuwing met programma’s Kanaalzone en Binnenstad (met Kanaaloevers, Marktstraat/Beekstraat, PWA zone en Stationsgebied).
• Ontwikkeling van bedrijventerreinen. Hierbij ligt de focus op Stadhoudersmolen, Apeldoorn Noord II en Ecofactorij.
• Overige ontwikkelingen, waaronder veelal kleine projecten zoals Westpointlocatie en Ordenplein.
• Oppakken actiepunten voorraad NIEG-gronden conform vastgesteld document Koersbepaling.

Wat hebben we bereikt?

• We zijn verder gegaan met de ontwikkeling van de uitleggebieden Zuidbroek en Groot Zonnehoeve.
• We zijn het met de ontwikkelaars eens geworden over de ontwikkeling van de locatie Haven Centrum. Die locatie ligt in het gebied Kanaaloevers. We hebben grond in het stationsgebied op de markt gebracht om daar woningen te kunnen bouwen.
• We hebben bedrijventerreinen verkocht en daarmee nieuwe werkgelegenheid binnengehaald. En we hebben verschillende bedrijven geholpen om een nieuwe locatie voor hun bedrijf te vinden.
• De verkoop van de vroegere NIEG-gronden gaat langzaam maar zeker door. We hebben 16 panden en 2 percelen verkocht. NIEG staat voor niet in exploitatie genomen gronden. Dat zijn gronden die we ooit hebben gekocht, maar uiteindelijk niet meer willen houden.

Wat hebben we gedaan?

Productiecijfers, marktsituatie en belangrijkste besluiten

Productiecijfers 2016 voor het Grondbedrijf in totaal
In de volgende tabellen ziet u:

• de opbrengsten en verkoopcijfers van het Grondbedrijf;
• cijfers uit het programma voor 2016 uit het Meerjaren Perspectief Grondexploitaties (MPG) 2016.

Verkopen gronden alle categorieën (in duizend euro)

Verkopen gronden voor woningbouw (in aantal woningen)

* In dit totaal zitten ook de particuliere kavels (raming 31, realisatie 46)

Verkopen gronden voor bedrijventerreinen (in hectares)

Toelichting op de tabellen

Alle categorieën
We hebben in totaal € 1,2 miljoen minder verkocht dan we hadden geraamd in het MPG 2016. Vooral de verkopen van bedrijventerreinen waren minder. En de verkoop van locaties voor maatschappelijke doeleinden, waaronder die in Malkenschoten, is dit jaar niet gelukt. Bij de verkoop van woningbouwterreinen ging het veel beter. De opbrengst was € 1,9 miljoen hoger dan we hadden geraamd. Een belangrijke oorzaak daarvan was dat we een aantal terreinen konden verkopen voor een hogere prijs dan we in onze begroting hadden opgenomen. U ziet in de laatste kolom van het overzicht dat de verkoop van woningbouwterreinen € 1,2 miljoen meer opbracht. Dat is onder meer te danken aan de positieve ontwikkeling op de markt.

Woningbouw
We hebben voor 19 woningen minder grond verkocht dan we hadden geraamd in het MPG. Dat komt vooral omdat de verkoop van grond voor projectmatige bouw in Zuidbroek achterbleef bij onze verwachtingen. We hebben een aantal contracten doorgeschoven naar 2017. De verkoop van kavels aan particulieren ging juist heel goed. We verkochten 46 kavels, terwijl we de verkoop van 31 kavels hadden begroot. Vooral Zonnehoeve deed het goed. We verwachtten daar 16 kavels te kunnen verkopen, maar dat zijn er 35 geworden. Hierbij hebben we ook de verkoopkanalen gebruikt die we met een bouwontwikkelaar hebben afgesproken.

Bedrijventerreinen
We hebben 0,8 ha minder aan bedrijventerreinen verkocht dan we hadden geraamd. We verkochten  wel 0,38 ha meer op bedrijventerrein Noordoost Poort. Dat komt omdat de markt voor kleinere bedrijfskavels op dit moment goed is. We konden eind 2016 een kavel op Ecofactorij I verkopen aan Ameco. Maar een andere belangrijke verkoop van 2 ha kon in 2016 nog niet doorgaan, omdat de uitwerking van de omgevings- en bouwvergunning nog niet klaar was. We hebben de verkoop doorgeschoven naar 2017.

Belangrijkste besluiten uit begin 2017 die zijn verwerkt in de jaarrekening 2016

Vlijtsepark
We kregen van de Stuurgroep Grond en Projecten de opdracht om het kader voor het Vlijtsepark te wijzigen. We hebben die stuurgroep in 2015 ingesteld om invulling te geven aan uw opdracht aan ons om de gemeentelijke grondexploitaties tegen het licht te houden. Het doel van het nieuwe kader voor Vlijtsepark is woningen vrij te spelen voor andere locaties in Apeldoorn. De wijziging zou ook moeten zorgen voor een positief financieel resultaat van het Vlijtsepark. We kunnen u die kaderwijziging pas in de eerste helft van 2017 sturen. Dat komt door de volgende 2 ontwikkelingen in 2016:

• We moeten de financiële structuur aanpassen op grond de nieuwe BBV-regels. We moeten de locatie Zwitsal/Wassink zien als vastgoedontwikkeling. Dat is het gevolg van de nieuwe regels in de BBV.
• Het maken van het plan voor het deel Kwekerij/Remeha is in een stroomversnelling gekomen. Dit deel hoort bij het Vlijtsepark en hangt er ook financieel mee samen. Daarom hebben we besloten deze locatie te betrekken bij de kaderwijziging voor Vlijtsepark.

We willen de kaderwijziging voor beide locaties in één pakket aan u voorleggen. Dat leidt tot uitstel van het besluit over het nieuwe kader voor het Vlijtsepark. Daardoor kunnen we de kaderwijziging niet verwerken in het MPG 2017. Hij is wel onderdeel van de jaarrekening 2016.

Verkeersproblemen Zuidbroek
We namen op 14 februari 2017 een definitief besluit over de verkeersmaatregelen voor Zuidbroek. We deden dat op basis van een advies van Royal HaskoningDHV. U heeft dat advies aangevuld met uw wensen en bedenkingen. U krijgt nog een voorstel van ons over hoe we de kosten willen betalen.

Hoofdlijnen per project

Hieronder geven we voor de grootste projecten op hoofdlijnen aan wat er in 2016 is gebeurd.

Woningbouw

Zuidbroek
Zuidbroek is een nieuw woon- en werkgebied met een park (Groene Wig). Het gebied is ongeveer 30 ha groot, inclusief een voorzieningencluster van 4 ha. Inmiddels is ongeveer 2/3 van de woningbouw en ongeveer 1/4 van de verkoop van bedrijventerreinen gerealiseerd.
We zien dat de vraag naar nieuwbouwwoningen toeneemt. Dat geldt zowel voor goedkope als voor wat duurdere woningen. Zuidbroek is een aantrekkelijke optie voor steeds meer mensen die op zoek zijn naar een koopwoning. We hebben in Zuidbroek wat minder grond voor woningen verkocht dan we hadden verwacht.

Groot Zonnehoeve
Dat het beter gaat op de woningmarkt zien we ook in Groot Zonnehoeve. De start van de kavelverkoop daar was moeilijk. We hebben verschillende acties gedaan om de verkoop op gang te krijgen. Maar in 2016 is de verkoop van kavels flink gestegen. De verkoop van kavels voor projectbouw was wel minder dan we hadden verwacht, doordat de verkoop van dure geschakelde woningen aan het park langzamer ging. Maar ons doel om in 2016 grond voor 50 woningen te verkopen hebben we ruim gehaald. We verkochten namelijk grond voor 59 woningen. Dat komt vooral doordat de markt voor verkoop van kavels beter is geworden.

Vlijtsepark (Kanaalzone)
We wilden in dit gebied eerst vooral slopen en nieuw bouwen. Maar we beseffen steeds meer dat we met de aankoop van het Zwitsal-terrein een unieke locatie in handen hebben gekregen. Dat geldt voor de ligging: aan het kanaal en dichtbij het centrum. En het geldt voor de invulling: industriële gebouwen met voor een deel zelfs gebouwen die de gemeentelijke monumentenstatus waard zijn. We willen nu zo veel mogelijk behouden in plaats van zo veel mogelijk slopen. We hebben die koers ingezet met de vaststelling van het Ontwikkelplan in december 2013.
In dat plan hebben we bepaald dat we de gebouwen voor de eerste 5 tot 10 jaar verhuren. Verder reserveren we nu voor Vlijtsepark 310 in plaats van 700 woningen in het woningbouwprogramma omdat dat beter past bij de locatie en wijzigingen in dat programma.
U heeft in 2016 het Profiel Zwitsal vastgesteld. Dit profiel maakt duidelijk dat de kern van Vlijtsepark is verschoven van ‘woningbouw’ naar ‘podium voor de stad’. U heeft daarna ook het bestemmingsplan Vlijtsepark vastgesteld. Daarmee is er antwoord op de vraag wat we met het gebied willen bereiken.

Kanaaloevers Haven Centrum
We hebben een nieuw plan getekend. Daarin blijven de vroegere Ambachtsschool en het huisje bij Omnizorg behouden. We hebben ook een grondexploitatie gemaakt die bij dat plan hoort. Daarmee is er nu een nieuw kader voor dit gebied. U heeft dat in december 2016 goedgekeurd. Daarna hebben we koop-/ontwikkelovereenkomsten opgesteld, waarin afspraken staan over de bouw van 130 woningen. Er zijn nog 3 ontwikkellocaties, waarvoor we nog geen overeenkomst hebben voor verkoop van de grond. Het gaat daarbij om bij elkaar 78 appartementen.
We verwachten dat we pas na 2019 met de verkoop daarvan kunnen beginnen. We zijn al begonnen met het bouwrijp maken van de locatie.

PWA-zone
Een aantal deelprojecten van de PWA-zone langs de Prins Willem Alexanderlaan is klaar. Dat zijn onder meer de Klimop-locatie, de appartementen op het Sparta-terrein en een aantal woningen langs de Waterloseweg, die in Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO) zijn gebouwd. Van de 5 kavels die nog over waren, hebben we er 2 verkocht in 2016. We verwachten dat de andere 3 begin 2017 volgen. Dan hoeven we binnen dit complex alleen nog een aantal kleine reststroken te verkopen.
We hebben het kantorenprogramma voor de PWA-zone geschrapt. Dat is het gevolg van de vaststelling van de kantorennota op 11 februari 2016.
We hebben daarom het complex PWA-zone afgesloten. Met ingang van het MPG 2018 valt het onder het complex E1 (Overige eigendommen).

Bedrijventerreinen

Ecofactorij I
Hier hebben we een kavel van ongeveer 2 ha verkocht voor de vestiging van vleesverwerkingsbedrijf Ameco. We verwachten dat we in 2017 ongeveer 3,7 ha kunnen verkopen. Het is wel zo dat de kavels die nog beschikbaar zijn, niet voor elk bedrijf geschikt zijn. Dat komt door hun vorm in combinatie met de milieueisen die voor Ecofactorij gelden.
Ecofactorij I is een duurzaam bedrijventerrein waarop we nog 21 ha kunnen uitgeven. We geven de kavels hier uit in eeuwigdurende erfpacht. De koper betaalt de hele erfpachtcanon in 1 keer bij de koop.

Noordoost Poort
Op bedrijventerrein Noordoostpoort hebben we 0,4 ha meer grond verkocht dan we hadden verwacht. Dit is het bedrijventerrein aan de noordkant van Apeldoorn, dat we ook wel Stadhoudersmolen noemen. Daar was op 1 januari 2017 nog 6,2 ha beschikbaar. We hebben aan de oostkant van het terrein de kavels kleiner gemaakt om zo de verkoop te stimuleren.

Zuidbroek Bedrijven
In Zuidbroek (Apeldoorn Noord II) bleven de verkopen achter bij de raming. Er is nog steeds heel weinig belangstelling voor dit type bedrijventerrein.

Kantoren
Met de kantorenmarkt in Apeldoorn blijft het slecht gaan. Er is geen vraag naar nieuwbouw en het aanbod aan leegstaande vierkante meters blijft hoog. In april 2016 stond 162.000 m2 aan kantoorruimte leeg, waaronder de panden van Wegener, het vroegere pand van Centraal Beheer en gebouw Westpoint. In 2015 en 2016 is bijna 20.000 m² aan leegstaande kantoorruimte uit de markt gehaald. Die is verbouwd tot woonruimte voor jongeren.

Winkels

De Voorwaarts
We zijn in 2016 vooral bezig geweest met fase 3 van dit project. Dat is de verkoop van een locatie voor een bouwmarkt. Deze ontwikkeling heeft gevolgen voor de ontsluiting van het gebied en het aantal parkeerplaatsen dat nodig is. We hebben hiervoor een goede oplossing gevonden. Daarom kunnen we beginnen met de voorbereiding van de reconstructie van de Laan van Erica en de ontsluiting op De Voorwaarts. We hebben het voorlopige ontwerp voor de reconstructie en ontsluiting opnieuw doorgerekend. Dat heeft tot gevolg gehad dat het bedrag voor de civiele raming flink minder is geworden.

Eglantier
De herontwikkeling van winkelcentrum Eglantier is klaar. Met 1 uitzondering: de ontwikkelaar moet nog een perceel grond bij kerkgebouw De Drie Ranken kopen. We hebben dat in 2016 met hem afgesproken. Voor dit perceel hebben we nu enkele extra afspraken vastgelegd. Er ligt een nieuw bouwplan voor detailhandel met woningen. De onderhandelingen tussen ontwikkelaar en kerkbestuur zijn bijna klaar. We verwachten dat beide partijen het met elkaar eens worden.

Anklaar
De bouw van het stadsdeelhart Anklaar is een particuliere ontwikkeling. Maar wij betalen er met veel geld aan mee. Daar hebben de nieuwe regels van het BBV ook gevolgen voor. Particuliere ontwikkelingen horen namelijk niet in het Grondbedrijf thuis. Met ingang van het volgende MPG rapporteren we over Anklaar niet meer in de jaarrekening van het Grondbedrijf, maar bij de particuliere projecten.
De bouw van het eerste deel van het plan was eind 2016 klaar. Dat is het nieuwe zorgcentrum Wilhelmina. De bouwer is begonnen met de bouw van de parkeergarage.

Wat hebben we niet gedaan?

We hebben een aantal acties niet uitgevoerd, die we wel hadden gepland. We hebben bijvoorbeeld nog niet het kader voor Groot Zonnehoeve aangepast. We hebben besloten dat naar 2017 door te schuiven, omdat de markt voor dure woningen steeds beter wordt.
Aan de andere kant hebben we acties gedaan, die we niet voor 2016 hadden gepland. Dat komt omdat we binnen het grondbedrijf te maken hebben met veel afspraken en contracten die lang lopen. Soms moeten we transacties doorschuiven naar het volgende jaar, maar soms kunnen we ze juist naar voren halen.

Topindicatoren

Trendanalyse

We hebben in 2016 0,8 ha bouwgrond voor bedrijventerreinen minder verkocht dan we hadden begroot. We hebben nog wel een aantal reserveringen en contracten in de pijplijn zitten. Er is dus belangstelling voor onze bedrijventerreinen. Er is wat minder belangstelling voor Zuidbroek (Apeldoorn Noord II).

823 Omgevingsvergunningen, activiteit bouwen

Doelstelling

De rechtszekerheid voor en veiligheid van bewoners en bedrijven.

Wat hebben we bereikt?

Meer omgevingsvergunningen
Er wordt weer meer gebouwd in Apeldoorn. Daardoor hebben we in 2016 meer aanvragen voor omgevingsvergunningen gekregen en in behandeling genomen dan vorig jaar. In 2016 waren het er 954, in 2015 938. Hierbij tellen we omgevingsvergunningen voor het kappen van bomen niet mee. De bouwprojecten zijn bovendien gemiddeld ruim 10% groter dan in vorige jaren. Dat is vooral de oorzaak van de toename van de bouwactiviteiten. De kosten voor de omgevingsvergunningen stijgen minder hard dan de legesinkomsten. Daarom hebben we u voorgesteld de leges te verlagen. We hebben dat verwerkt in de MPB.

Overtredingen aangepakt
We hebben het niet naleven van vergunningen en andere overtredingen van de ruimtelijke regels aangepakt. We deden dat door op de plaats van de bouw overtreders aan te spreken en te bewegen de overtreding te stoppen. Zo konden we veel gevallen mondeling oplossen. Voor 140 zaken zijn we een procedure begonnen. Daarbij hebben we 10 keer een bouwstop opgelegd en 15 keer een handhavingsbesluit genomen om de overtredingen te stoppen.

Wat hebben we gedaan?

Supermarkten
In 2016 kwam het onderwerp 'supermarkten' een aantal keren aan de orde.

• We hebben u geïnformeerd over de komst van een tweede supermarkt aan de Vlijtseweg 180 t/m 184. In 2015 hadden we u ook al laten weten dat daar een nieuwe supermarkt zou worden gebouwd.
• We hebben met u gesproken over de mogelijke komst van een supermarkt op de Westpoint-locatie.
• De problemen rond parkeren bij het nieuwe Winkelcentrum Anklaar vroegen veel aandacht.
• U stelde vragen over de komst van een diersuper aan Kanaal Noord 190. Volgens het bestemmingsplan kon die diersuper zich daar vestigen. Wij moesten daarom de gevraagde vergunning geven.

Omgevingswet
We hebben ons verder voorbereid op de komst van de Omgevingswet.

• We behandelen sinds begin 2016 alle omgevingsvergunningen digitaal.
• We zijn begonnen om in beeld te brengen wat de Omgevingswet vraagt aan kennis en vaardigheden van onze medewerkers.
• We hebben ons voorbereid op de nieuwe Wet Natuurbescherming. Die wordt over een paar jaar onderdeel van de Omgevingswet.

Handhaving
We hebben het strategisch handhavingsplan 'De Hand In Handhaving' geëvalueerd. We hebben uw advies daarover gevraagd. We hebben goed geluisterd naar de oproep om slimmer te handhaven en meer te doen met wat leeft in de stad. We maken daar gebruik van in onze aanpak. We gaan meer medewerkers aannemen voor handhaving. We kijken nu hoe we dan het beste de handhavingsformatie kunnen inzetten.
We hebben gekeken hoe we de zorgplicht voor kwaliteit moeten invoeren, die we hebben volgens de Wet VTH (Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving). Die wet is op 14 april 2016 in werking getreden. Door deze wet moeten wij anders omgaan met de verantwoording over vergunningverlening, toezicht en handhaving. Daarvoor heeft u de verordening Kwaliteit VTH vastgesteld. We werken de zorgplicht in 2017 verder uit.

Wat hebben we niet gedaan?

We konden geen aandacht geven aan de stadsdelen Zuidoost en Dorpen (inclusief buitengebied). Ook de evaluatie van het strategisch handhavingsplan liet zien dat de stadsdeelaanpak moeilijk van de grond komt. Bij de nieuwe aanpak van de handhaving kijken we of die situatie kunnen verbeteren en hoe dat dan moet.