Het eigen vermogen van onze gemeente bestaat uit verschillende reserves. In deze paragraaf gaan we alleen in op de hoofdzaken rond deze reserves. De bijlagen die we hieronder noemen, geven een uitgebreider beeld van de diverse reserves en de veranderingen die er in 2016 waren.

Bijlage: specificatie reserves en voorzieningen
Bijlage: specificatie bestemmingsreserve Ontwikkeling Apeldoorn

Bijlage: specificatie algemene reserve

Bijlage: specificatie bestemmingsreserve overlopende projecten

Het overzicht hieronder laat de stand van het eigen vermogen per 31 december 2016 zien.

Mutaties reserves
Hieronder geven we een korte toelichting op de belangrijkste reserves en de ongewone veranderingen in 2016. Volgens de nieuw regels voor de indeling bestaat het eigen vermogen uit drie categorieën: algemene reserve, bestemmingsreserves en resultaat dienstjaar.

Algemene reserve (07.1)
In de beginbalans hebben we het positieve rekeningresultaat van € 11,7 miljoen over 2015 toegevoegd aan de Algemene Reserve. Bij de Algemene Reserve horen ook de tekorten die in het verleden zijn ontstaan bij het Grondbedrijf. De totale Algemene Reserve is per saldo € 21,4 miljoen negatief. We hebben in 2012 met u afgesproken dat we deze negatieve reserve in 10 jaar weer aanvullen.

Bestemmingsreserves (07.02)
Bij deze post gaat het om een groot aantal individuele reserves die elk een eigen bestemming hebben gekregen. We hebben er geld uitgehaald en ingestopt volgens de bestemming van de reserve. We deden dat binnen de richtlijnen van de Nota Reserves en Voorzieningen die u heeft vastgesteld. U kunt de toelichting op de programma's lezen om een beeld te krijgen van de programma’s en producten waar de veranderingen mee te maken hebben. Daar ziet u per beleidsproduct of een voordeel of nadeel met de reserves is verrekend.
Hieronder vindt u een toelichting op alle bestemmingsreserves.

Bestemmingsreserve Ontwikkeling Apeldoorn (BROA)
In bijlage B ziet u welke bedragen uit de BROA we in 2016 hebben gebruikt en welke bedragen we erin hebben gestort.

Reserve Kapitaallasten
We hebben bedragen die we uit deze reserve hebben gehaald voor investeringen, op de balans gezet als Reserve Kapitaallasten. Volgens het BBV moeten we investeringen namelijk bruto activeren. We mogen bijdragen uit de reserves daar niet van aftrekken. Gedurende de looptijd van de investering valt elk jaar een deel van deze reserve vrij om de jaarlijkse kapitaallasten te dekken. Eind 2016 hadden we nog één kapitaallastenreserve, die voor Post Zuid (Transformatieplan).

Bespaarde rente op reserves (afname € 0,8 miljoen)
In 2016 hebben we in totaal € 0,4 miljoen rente toegevoegd aan een paar reserves, op basis van hun waarde per 1 januari 2016. Bij de Algemene Reserve hebben we voor de het deel Inlopen tekorten Grondbedrijf € 1,2 miljoen rente in rekening gebracht. In de staat van reserves in bijlage A ziet u hoe de afname van € 0,8 miljoen is verdeeld over de diverse reserves.

Overlopende projecten (toename van € 7,7 miljoen)
Er blijven elk jaar wel exploitatiebudgetten over, omdat we ze niet of maar voor een deel uitgeven. We bepalen elk jaar welke bedragen we overbrengen naar het volgende jaar. In bijlage D staat een overzicht van de budgetten die we overbrengen naar 2017. Het gaat in totaal om € 14,8 miljoen. We doen dit volgens de kaderstelling overlopende budgetten en kredieten. De vrijval van € 0,3 miljoen die u in bijlage D ziet staan zijn budgetten van 2015 die we in 2016 niet hebben gebruikt. Deze budgetten vallen vrij in de exploitatie. We lichten ze daar ook toe.

Reserve stelpost locatie woonwagenbewoners en kermisexploitanten (geen toe- of afname)
In deze reserve zit nog € 119.000. We hebben deze reserve na de renovatie van woonwagenkamp De Haere laten bestaan in verband met toekomstige kosten. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om kosten die we maken als we een tijdelijke standplaats verwijderen nadat de bewoner een vaste standplaats heeft gekregen.

Reserve Bereikbaarheid Binnenstad (afname € 0,5 miljoen)
In 2016 was per saldo € 0,5 miljoen uit de Reserve Bereikbaarheid Binnenstad nodig om de exploitatielasten te dekken. We hadden oorspronkelijk een bijdrage van € 1,2 miljoen begroot. We hebben in 2016 dus € 0,7 miljoen minder uit de reserve gehaald. U vindt een toelichting hierop in de programmaverantwoording bij progamma 3.
Bij de MPB 2017-2020 hebben wij u voorgesteld om de Reserve Bereikbaarheid Binnenstad op te heffen. In 2017 komt het bedrag dat nog in deze reserve zat, in de exploitatie.

Reserve Huisvuilrechten (afname van € 0,9 miljoen)
Het saldo van deze reserve is met € 0,9 miljoen afgenomen. Eind 2016 was het saldo van de reserve hoger dan het maximumsaldo dat u heeft vastgesteld. We hebben voor 2017 de tarieven van de afvalstoffenheffing zo vastgesteld, dat het saldo van de reserve eind 2017 lager is dan het toegestane maximum.

Reserve Egalisatie Bouwleges (toename € 1,2 miljoen)
In deze reserve zat per 31 december 2016 een bedrag van € 3,2 miljoen. In 2016 ontvingen we ruim € 600.000 meer aan bouwleges dan we hadden verwacht. Dat komt omdat we meer vergunningen in behandeling hebben genomen en het aantal ingediende bouwprojecten groter was.

Reserve Schildersonderhoud Straatverlichting (afname € 0,3 miljoen)
Vanaf 1995 plaatsen we alleen nog maar nieuwe lichtmasten met een poedercoating als beschermlaag. De levensduur van zulke masten is 50 jaar. Deze lichtmasten hebben in tegenstelling tot de oude lichtmasten bijna geen onderhoud nodig. We verwachten dat we de reserve vanaf boekjaar 2017 kunnen opheffen. We doen daarom geen stortingen meer in deze reserve.

Reserve Vernieuwen Bomenbestand (afname € 0,1 miljoen)
Het saldo van deze reserve is met € 0,1 miljoen afgenomen. Dat komt door uitgaven die we in 2016 deden voor Norel.

Reserve Exploitatie Begraafplaatsen (toename € 0,1 miljoen)
We hebben de opbrengst van het begraven en (verlenging van) onderhoud in deze reserve gestort. We hebben er geld uit gehaald voor kosten die we hebben gemaakt voor het beheren en onderhouden van de begraafplaatsen.

Egalisatiereserve Wegenonderhoud (toename van € 2,7 miljoen)
We gebruiken deze reserve om de kosten van wegenonderhoud gelijkmatig te verdelen. We storten er voordelen in die we hebben bij aanbestedingen, en geld dat we in het begrotingsjaar niet gebruiken. We gebruiken de reserve samen met het geld uit de begroting en eventuele subsidies voor het onderhoud van de wegen. In 2016 hebben we € 2,7 miljoen van het beschikbare budget voor verhardingen niet uitgegeven. Dit bedrag is toegevoegd aan de reserve en geven we  in 2017 uit.

Reserve Onderwijshuisvesting (afname € 1,8 miljoen)
We hebben er voor 2016 rekening mee gehouden dat we € 2,5 miljoen uit deze reserve gebruiken voor de exploitatie van de onderwijshuisvesting. Dit is inclusief uw besluit om € 0,5 miljoen te storten in de Algemene Reserve. We hebben in 2016 het positieve saldo over 2015 van € 0,6 miljoen gestort volgens uw besluit over de jaarrekening 2015. Bovendien hebben we in 2016 het positieve resultaat 2016 van € 0,1 miljoen in de reserve gestort.

Reserve Sportactiviteiten (geen verandering)
De reserve is bedoeld om schommelingen op te vangen in uitgaven, die vooral worden veroorzaakt door eenmalige activiteiten. In 2016 waren er geen veranderingen bij deze reserve.

Reserve Topsportevenementen (geen verandering)
De reserve is bedoeld om regelmatig topsportevenementen naar Apeldorn te kunnen halen. In 2016 waren er geen veranderingen bij deze reserve.

Reserve Sociaal Domein (toename € 15,7 miljoen)
Deze reserve is ingesteld bij het vaststellen van de jaarrekening 2015. Vanuit het jaarrekeningresultaat 2015 is € 14,2 miljoen gestort. Dit geld is nodig voor de transformatie van het sociaal domein. We hebben de voor- en nadelen op de budgetten in het sociaal domein met deze reserve verrekend. In totaal is er een financieel nadeel van € 2,4 miljoen. Dit bedrag bestaat uit het voordelige resultaat uit de Turap van € 1, 5 miljoen en de voor- en nadelen aan het einde van het jaar van per saldo ongeveer € 3,9 miljoen nadelig. Dit laatste bedrag nemen we mee in het bestemmingsvoorstel bij de jaarrekening 2016.

Reserve Huisvesting (afname € 0,1 miljoen)
We hebben aan deze reserve een bedrag toegevoegd voor de huisvesting van het managementbureau. En we hebben er een bedrag uitgehaald voor een voorziening voor groot onderhoud. Daarom hebben we het bedrag van € 77.504 dat we daarvoor hadden begroot, niet meer aan de reserve toegevoegd.

Reserve Bommenregeling (toename 0,8 miljoen)
U heeft deze reserve in 2016 ingesteld om de kosten voor explosievenruiming in de komende jaren te betalen. We hebben hiervoor al geld gekregen van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK). Dat geld hebben we in deze reserve gestort.

Reserve Aandelenkapitaal Teuge (afname € 45.042)
De afname is volgens de begroting.

Reserve frictiekosten (geen mutaties)
De reserve frictiekosten maakte voorheen onderdeel uit van de voorziening frictiekosten. Om BBV-technische redenen is dit deel omgevormd tot een reserve.

Reserve onderhoud stadhuis (geen mutaties)
Voorheen hadden we middelen in de voorziening onderhoud stadhuis ten behoeve van het onderhoud van het stadhuis. Om BBV-technische redenen is de voorziening omgevormd tot een reserve.

Reserve BTW-compensatiefonds (afname € 0,2 miljoen)
U heeft deze reserve ingesteld om het structurele tekort op te vangen dat ontstond door de komst van het BTW-compensatiefonds. We hebben in 2016 het geld dat in deze reserve zat gebruikt volgens de begroting. We heffen deze reserve in 2017 op.

Concern Bedrijfsvoeringsreserve (afname 0,5 miljoen)
Deze reserve is per 31 december 2016 € 1,3 miljoen. Per 1 januari 2016 was dat € 2,0 miljoen. In 2016 hebben we € 1,153 miljoen uit de reserve gebruikt op basis van het besluit van de Directieraad. Hiertegenover stond een storting van € 0,543 miljoen. Dat was voor het grootste deel het positieve saldo van de eenheidskostenplaatsen. Volgens systematiek komt dat ten gunste van de reserve.

Algemene Reserve Grondbedrijf (ARG) (toename € 2,7 miljoen)
In 2016 waren er drie veranderingen in deze reserve.

• We hebben het voordelig resultaat van het Grondbedrijf uit de jaarrekening 2015 van € 0,1 miljoen aan de reserve toegevoegd.
• We hebben € 2,4 miljoen van het het voordelig resultaat over 2016 aan de reserve toegevoegd. Dat is het bedrag dat we hadden begroot.
• We hebben op 1 januari 2016 € 0,3 miljoen aan rente over het bedrag van de reserve over 2015 toegevoegd aan de reserve.

Het werkelijke resultaat was € 7,5 miljoen meer dan we hadden begroot. In deze jaarrekening stellen we voor € 2,2 miljoen daarvan toe te voegen aan deze reserve en € 5,3 toe te voegen aan Algemene Reserve van het concern. De ARG komt dan uit op € 15 miljoen, wat overeenkomt met het berekende minimum in het weerstandsvermogen van het Grondbedrijf.

Reserve grondwater beheer (toename € 0,5 miljoen)
Deze reserve was voorheen een voorziening. Om BBV-technische redenen is deze voorziening omgevormd naar een reserve.