Beleid | Jaarverslag 2016

610 Bijstandsverlening en inkomensvoorziening en -subsidies

Doelstelling

Zodanig efficiënt en effectief uitvoering geven aan de Wet bundeling van uitkeringen inkomensvoorziening aan gemeenten (BUIG) dat inwoners die daar recht op hebben een uitkering ontvangen.

Wat hebben we bereikt?

Eind 2016 kregen 3.852 huishoudens een uitkering op basis van een bijstandsregeling. Deze regelingen staan bekend als de Bundeling uitkeringen inkomensvoorziening aan gemeenten (BUIG). Dat aantal is hoger dan het aantal aan het eind van 2015. Toen kregen 3.579 huishoudens een uitkering. De toename komt onder andere door de groei van het aantal statushouders in 2016. We gaven in 2016 115 uitkeringen aan nieuwe statushouders.

De toename van het aantal mensen met een bijstandsuitkering is een landelijke ontwikkeling. We vergelijken de ontwikkeling van de bijstand (BUIG exclusief Bbz, IOAW en IOAZ) met die van een aantal referentiegemeenten, die bij elkaar een groot deel van de totale bijstand in Nederland betalen. De toename in Apeldoorn was eind 2016 hoger dan in die referentiegemeenten: in Apeldoorn 7,1%, in de referentiegemeenten 2,9%. De verhouding tussen Apeldoorn en de referentiegemeenten geven we weer in een getal. Dat getal was voor 2016 1,04. Dat is hoger dan het getal dat we willen bereiken. Dat is namelijk 1,0. Het beeld wordt gunstiger als we een vergelijking maken met de referentiegemeenten zonder de G4-gemeenten. De toename bij de referentiegemeenten is dan 4,5%. Het verhoudingsgetal is dan nog steeds groter dan 1, namelijk 1,025. Maar deze vergelijking laat zien dat het bestand van gemeenten met ongeveer hetzelfde aantal inwoners als Apeldoorn ook flink is toegenomen.

Wat hebben we gedaan?

Aantal uitkeringen
We hebben 1.663 aanvragen voor een uitkering in behandeling genomen. In 1.447 gevallen (87%) hebben we de uitkering gegeven. Als we bij de intake niet direct kunnen bepalen of er recht is op de uitkering, doen we verder onderzoek. In 2016 deden we dat bij 201 aanvragen. In 134 van deze gevallen (67%) hebben we de uitkering alsnog gegeven.

Minder tekort
We krijgen niet genoeg geld van het rijk om de uitkeringen uit te betalen. We hebben maatregelen genomen om het tekort kleiner te maken. Dat is een van de voorwaarden om een beroep te kunnen doen op de Vangnetregeling BUIG 2016. We hebben de maatregelen eind 2016 met u besproken. Een van de maatregelen is dat de teams Inkomensadvies en Re-integratie van het Werkplein Activerium meer samenwerken op het gebied van handhaving. Hierdoor kunnen we meer aan preventie doen. We hebben ook met een steekproef in het bestand gekeken of er fraude voorkomt.

Ondernemer worden
Het Gemeentelijk Regionaal Ondernemers Steunpunt (GROS) is met een aantal projecten begonnen om mensen met een uitkering te helpen ondernemer te worden. Er is ook een project gemaakt voor statushouders die een bedrijf willen beginnen.

Samenwerking Felua-groep
We hebben de samenwerking met Felua-groep op het gebied van re-integratie voorbereid. We zijn de samenwerking in het nieuwe Werkbedrijf Lucrato in oprichting in februari 2017 begonnen en regelen die in 2018 definitief.

Wat hebben we niet gedaan?

Topindicatoren

Trendanalyse

Aan het eind van 2013 en 2015 was de groei van het aantal uitkeringen in Apeldoorn minder dan in de referentiegemeenten. In 2014 en 2016 was de groei meer. In 2016 was de maandelijkse toename van het aantal uitkeringen in het hele jaar hoger dan in de referentiegemeenten.

611 Sociale werkvoorziening

Doelstelling

Het zodanig overeenkomen van jaarlijkse prestatieafspraken met het Dagelijkse Bestuur van de Felua-groep dat de Wet Sociale Werkvoorziening (WSW) wordt uitgevoerd conform de daarbij behorende financiële middelen.

In het Bestuursakkoord “Door!” is opgenomen dat de werkprocessen tussen het Werkplein Activerium en Felua-groep in 2017 zijn samengevoegd. In 2015 en 2016 wordt onderzocht op welke wijze dit kan gebeuren.

Wat hebben we bereikt?

Eind 2016 waren 979 Apeldoornse inwoners met een SW-indicatie in dienst bij Felua-groep op een passende werkplek.
We hebben een koersdocument en een bedrijfsplan gemaakt voor Werkbedrijf Lucrato. Dat is de nieuwe organisatie waarin we de Felua-groep en de werkzaamheden voor re-integratie van het Werkplein Activerium hebben samengevoegd. Werkbedrijf Lucrato is op 7 februari 2017 begonnen als 'werkbedrijf in oprichting'. In 2018 gaat Werkbedrijf Lucrato officieel van start. Werkplein Activerium blijft bestaan voor de andere werkzaamheden.
We hebben 25 mensen in Apeldoorn en Epe geplaatst in het kader van de Baanafspraak.

Wat hebben we gedaan?

Felua-groep begeleidt mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt zoveel mogelijk naar een werkplek bij een gewone werkgever. Eind 2016 waren 869 van de 1.306 SW-medewerkers uit Apeldoorn, Epe en Heerde aan het werk bij een gewone werkgever. Dat is 67%. Landelijk was dat in 2015 38%. Dat blijkt uit 'Sectorinformatie 2015' van Cedris (de landelijke vereniging voor sociale werkgelegenheid en re-integratie). Felua-groep doet het dus veel beter dan veel andere SW-bedrijven. Sinds 1 januari 2015 kunnen er geen mensen meer instromen in de Wet sociale werkvoorziening (WSW).

Wat hebben we niet gedaan?

Felua-groep heeft 46 mensen minder bij werkgevers kunnen plaatsen dan ze hadden verwacht. Het gaat daarbij om individuele en groepsdetacheringen en dienstverbanden Begeleid Werken. De reden daarvoor is dat de mogelijkheden en behoeften van de overgebleven WSW-mensen niet aansluiten bij het aanbod van werkgevers.

	Realisatie t/m december 2016*	Planning t/m december 2016	Verschil t/m december 2016
Aantal Wsw-plekken op basis van gemiddelde blijfkans	1192,08	1201,67	-/- 9,59
Externe plaatsingen*
Aantal mensen in Begeleid Werken Wsw	106	130	-/- 24
Aantal mensen individuele detachering	212	250	-/- 38
Aantal mensen groepsdetachering	551	535	+ 16
Totaal	869	915	-46

* Deze cijfers gelden voor de gemeenten Apeldoorn, Epe en Heerde samen. Die hebben een gemeenschappelijke regeling voor de sociale werkvoorziening.

614 Gemeentelijk minimabeleid

Doelstelling

Waar nodig wordt het inkomen ondersteund. Het gemeentelijke minimabeleid is zodanig vorm gegeven, dat elke inwoner ongeacht het inkomen al dan niet in combinatie met ziekte, handicap of psychosociale problemen in staat is om zo lang mogelijk een zelfstandig leven te leiden en maatschappelijk te participeren.
Efficiënte (preventieve) schuldhulpverlening die zodanig wordt ingezet dat de inwoner duurzaam financieel stabiel is.

Wat hebben we bereikt?

Sociaal Vangnet
In 2016 hebben ruim 8.100 huishoudens gebruikgemaakt van één of meer voorzieningen uit het Sociaal Vangnet. We hebben een strippenkaart gegeven aan 12.820 inwoners, onder wie ruim 2.870 kinderen. Kinderen kregen in november ook de Kidskaart. Inwoners hebben ook gebruikgemaakt van de andere regelingen uit het Sociaal Vangnet, zoals:

Bijzondere Bijstand

We kregen meer aanvragen voor Bijzondere Bijstand voor woninginrichting. Dat komt omdat we meer statushouders een woning konden geven.

Individuele Inkomenstoeslag

We hebben ruim 1.800 huishoudens een Individuele Inkomenstoeslag gegeven.

Collectieve Aanvullende Zorgverzekering

Het aantal mensen dat hieraan meedeed, nam in 2016 toe tot 5.065.

Of inwoners van een van deze regelingen gebruik konden maken bepaalden we op basis van:

hun gezinssituatie;
de periode dat ze een laag inkomen hadden;
de soort kosten die ze hadden gemaakt.

Schuldhulpverlening
Bij schuldhulpverlening hebben we eraan gewerkt dat mensen zichzelf kunnen redden en blijvend financieel stabiel zijn. Dat heeft ervoor gezorgd dat minder dan 4 % van de mensen binnen 4 jaar weer in de problemen komt en weer een aanvraag voor schuldhulpverlening indient. Het aantal schuldbemiddelingen en saneringskredieten steeg met 147 naar 449. Als het nodig is, helpen we onze klanten ook met budgetbeheer, budgetbeheer-plus of beschermingsbewind.
Beschermingsbewind
De Stadsbank heeft net als in de vorige jaren gewerkt aan beperking van de toename van beschermingsbewind dat wordt uitgevoerd bij de Stadsbank en door externe bewindvoerders. Zij deed dat door budgetbeheer of budgetbeheer-plus als alternatief instrument te gebruiken. Dit heeft geleid tot een stijging van het aantal budgetbeheerrekeningen tot ruim 600. In 2016 voerde de Stadsbank voor 243 mensen beschermingsbewind uit, eind 2015 was dat aantal 220. De toename van het aantal vergoedingen vanuit de Bijzondere Bijstand voor externe beschermingsbewind is in 2016 ook minder sterk geweest. We hebben in 2016 15% meer uitgegeven dan in 2015, maar dat is veel minder dan de stijging van ruim 50% in de vorige jaren.

Wat hebben we gedaan?

Sociaal Vangnet
We hebben de voorzieningen uit het Sociaal Vangnet zo veel mogelijk automatisch gegeven, als we het inkomen wisten. We hebben de regelingen ook bekendgemaakt via lokale media en onze website. We hebben extra spreekuren over de Collectieve Aanvullende Zorgverzekering gehouden met en bij maatschappelijke organisaties in de stad.

Schuldhulpverlening
We hebben de integrale schuldhulpverlening uitgevoerd op basis van de kaders die u voor 2016-2019 heeft aangegeven. Aanvragers moesten eerst de workshop 'Financieel Actief' volgen om schuldhulpverlening te kunnen krijgen. We hebben in 2016 die workshop verdeeld in aparte onderdelen, waardoor mensen nog sneller de juiste hulp voor financiële problemen krijgen. Een klantmanager praat met de aanvrager, voordat die de workshop volgt. In dat gesprek bepaalt de klantmanager welke hulp de klant krijgt.

Wat hebben we niet gedaan?

We hebben minder keren individuele studietoeslag gegeven dan we hadden verwacht. Met 23 keer was het aantal wel hoger dan in 2015. Dat komt omdat we ons best hebben gedaan om de regeling bekend te maken. Maar het aantal was veel minder dan de 103 keer die we voor 2016 hadden verwacht.

Topindicatoren
Het gebruik kan hoger zijn dan het potentiële aantal huishoudens in de doelgroep. Dit komt doordat we de strippenkaart geven aan mensen die op een bepaald moment in het jaar een uitkering krijgen en daardoor op dat moment recht hebben op de Strippenkaart. Stimulansz kijkt naar het aantal huishoudens dat gedurende het gehele jaar op een bepaald inkomensniveau zit. Een voorbeeld: iemand die 2 maanden in de uitkering zit, heeft recht op een strippenkaart. Als hij vervolgens weer aan het werk gaat, is zijn jaarinkomen hoger en valt hij buiten de potentiële doelgroep zoals Stimulansz die berekent.

Trendanalyse

We verwachten dat het aantal aanvragen voor het Sociaal Vangnet blijft toenemen. Een van de redenen daarvoor is dat de armoede in Nederland een probleem is dat blijft bestaan. Vooral de langdurige armoede neemt toe en is moeilijk op te lossen. Daarnaast is het aantal statushouders toegenomen. Zij krijgen ook hulp via het Sociaal Vangnet. Als het aantal uitkeringen daalt, wordt het aantal verstrekkingen vanuit het Sociaal Vangnet niet automatisch minder. Mensen met een inkomen tot 120% van het sociaal minimum kunnen namelijk ook nog een beroep doen op het Sociaal Vangnet.

623 Reïntegratie- en participatievoorzieningen Participatiewet

Doelstelling

In samenwerking met ondernemers en onderwijs en overheid willen we de kansen op de arbeidsmarkt zodanig laten toenemen dat:

wie kan werken, werkt naar vermogen;
wie niet kan werken, een maatschappelijke bijdrage levert.

Wat hebben we bereikt?

Aan het werk
We hebben in 2016 vaker dan in 2015 inkomsten uit arbeid afgetrokken van een bijstandsuitkering. In 2015 deden we dat 1.027 keer, in 2016 1.104 keer. Dat is 7,5% van het totaal aantal uitkeringen dat we hebben gegeven. Hier horen ook uitkeringen bij die we in 2016 hebben gestopt. Er waren in 2106 dus meer mensen met een bijstandsuitkering die geld verdienden met werken. Ze kregen daarbovenop dan nog maar een deel van de maximale bijstandsuitkering.
In 2016 hebben 454 mensen met een uitkering werk gevonden. We konden 82 mensen al tijdens de aanvraagperiode aan werk helpen. We deden dat op basis van het gesprek waarin we bekeken wat de mogelijkheden van de klant zijn. Zij hoefden dus geen beroep meer te doen op een uitkering. Daarnaast hebben we 62 mensen via Direct actief geholpen op weg naar parttimewerk.

Mensen met een afstand
Hebben mensen met een uitkering een grote afstand tot de arbeidsmarkt? En is re-integreren op die arbeidsmarkt voor hen nog niet aan de orde? Dan willen we hen actief laten meedoen in de samenleving. In 2016 deden zo 688 inwoners actief mee, bijvoorbeeld op een Talentplek.

Beschut werk
We wilden in 2016 25 personen in beschut werken plaatsen. Dat is niet gelukt. We hebben wel onze best gedaan om beschutte werkplekken te realiseren. Daarvoor hebben we 43 personen heel goed onderzocht. Van hen:

hebben we voor 21 personen arbeidsmatige dagbesteding geregeld;
hebben we 10 personen geplaatst op een beschutte werkplek; later is hier 1 persoon uitgevallen;
hebben we 4 personen geplaatst in kader van de Baanafspraak;
volgen 8 personen een ontwikkeltraject.

Beschut werk is een nieuwe voorziening, die is ingevoerd met de Participatiewet. Wij zijn in 2016 serieus daarmee bezig geweest. Dat hebben lang niet alle gemeenten gedaan. Dat blijkt uit onderzoek van de Inspectie SZW. Landelijk blijft het aantal plekken voor beschut werk ver achter bij de verwachtingen. Eind 2016 waren er maar 115, dat hadden er 3.300 moeten zijn. Wij hebben in Apeldoorn 9% van het totaal aantal landelijke plekken beschut werk gerealiseerd. Uit het onderzoek blijkt ook dat steeds meer gemeenten helemaal geen beschut werk meer aanbieden. Vanaf 1 januari 2017 zijn gemeenten verplicht om beschut werk aan te bieden voor personen die hierop zijn aangewezen.

Volgende stap
Eind 2016 waren er 24 mensen die binnen de bijstand zelfstandig activiteiten deden waarmee zij inkomsten kregen in het kader van de regeling marginale zelfstandigheid. Deze regeling is bedoeld voor klanten als opstap om te participeren of zelfstandig ondernemer te worden.

Wat hebben we gedaan?

We hebben heel gericht mensen op weg geholpen naar fulltimewerk, parttimewerk of maatschappelijke participatie. Daarvoor hebben we de volgende diensten ingezet:

de 'Dag 1-aanpak'
Direct Actief
Kansrijk Intensief.

Wat hebben we niet gedaan?

We zijn nog niet begonnen met de aparte aanpak voor de re-integratie van statushouders. Die aanpak is dat we statushouders zo snel mogelijk willen laten re-integreren en participeren. Dat hebben we vastgelegd in 'Statushouders opnieuw thuis'. Daarin staan het beleidskader en het uitvoeringsprogramma van de Apeldoornse aanpak voor de periode 2016-2019. We hebben in 2016 wel een plan van aanpak gemaakt, in 2017 voeren we de re-integratie uit.
Op 31 december 2016 waren er 426 statushouders met recht op een uitkering.

Topindicatoren

Trendanalyse

In 2014 waren er 3.538 huishoudens die recht hadden op bijstand. In 2015 waren dat er 3.579. En in 2016 groeide het aantal verder met 273 huishoudens. Het aantal bijstandsgerechtigden kwam eind 2016 uit op 3.852. Dat is 7,8% meer dan in 2015. De oorzaken van de stijging in 2016 zijn onder meer een toename van het aantal statushouders en minder uitstroom. In 2016 konden we minder mensen op weg naar werk helpen dan in 2015: 454 in 2016, 598 in 2015. Het aantal bijstandsgerechtigden dat een maatschappelijke bijdrage levert, nam toe van 672 in 2015 naar 688 in 2016.

Programma 6

Apeldoorn activeert